Darmflora - Wat veroorzaakt darmproblemen?

De menselijke darm zit boordevol micro-organismen, voornamelijk bacteriën, die in hun geheel de darmflora of microbioom genoemd worden. Dit uiterst complex ecologisch systeem bestaat uit minstens 500 verschillende soorten bacteriën. In normale omstandigheden is er een symbiotische relatie tussen het menselijk lichaam en de darmflora. Ons lichaam voorziet namelijk optimale leefomstandigheden voor de bacteriën, terwijl die op hun beurt weer essentieel zijn voor het behoud van een normale gezondheid.

In de loop van een mensenleven vestigen zich geleidelijk aan steeds meer organismen in de darmen. Daardoor wordt de darmflora dus steeds vaker blootgesteld aan veranderingen. Bij de geboorte zijn de darmen nog steriel en dus vrij van micro-organismen. In de eerste weken na de geboorte beginnen de bacteriën de darmen te koloniseren. Dit proces varieert sterk, afhankelijk van de wijze waarop het kind geboren wordt, zijnde natuurlijk of via keizersnede, en van de soort voeding die de baby krijgt, namelijk borst- of flesvoeding. Het individuele evenwicht van bacteriën van de darmflora begint zich eigenlijk pas te ontwikkelen tijdens de kindertijd. Deze unieke samenstelling blijft dan grotendeels stabiel voor de rest van je leven.

Het overgrote deel van de micro-organismen van je darmflora zijn de zogenaamde anaerobe bacteriën, die zich voornamelijk in de dikke darm bevinden. Deze maken ongeveer 99% uit van alle bacteriën in je darm, en hebben geen zuurstof nodig voor hun stofwisseling. De anaerobe omgeving waarin deze bacteriën leven, zorgt ervoor dat geen enkele ziekteverwekker zich kan vestigen en verspreiden in je darmen.

De darmflora speelt ook een belangrijke rol in het behoud van het gezond immuunsysteem. Het merendeel van de antilichamen wordt geproduceerd in het darmslijmvlies, ook wel het darmgeassocieerd lymfoïde weefsel genoemd. Dit weefsel kan beschadigd worden als de microbiële samenstelling van je darmflora verstoord is.

De samenstelling van micro-organismen in je darmflora is gebaseerd op een gevoelige balans tussen gezondheidsbeschermende en potentieel pathogene bacteriën. Dit evenwicht kan om verschillende redenen verstoord zijn. Als dit het geval is, spreken we van dysbiose.

Een van de meest voorkomende oorzaken van een beschadigde darmflora is dysbiose als gevolg van:

• Medicatie (bijv. antibiotica, cortisone, pijnstillers, laxeermiddelen etc.)
• Een suiker- en vetvrij dieet (met name dierlijke eiwitten)
• Vezelarm dieet
• Langdurige stress

De darmflora kan ook worden aangetast wanneer je dieet een te hoge zuurtegraad heeft en dus leidt tot een oververzuring van het spijsverteringskanaal. Ook een te lage pH-waarde van het darmmilieu kan het darmslijmvlies beschadigen. Een normaal gezonde darmflora heeft een pH-waarde tussen 6 en 7.

Bovendien wordt vermoed dat zware metalen, chemischeadditieven of residuen van pesticiden in levensmiddelen op lange termijn schadelijk kunnen zijn voor het evenwicht van de darmflora.

Als het evenwicht van je darmflora verstoord is, kunnen bepaalde ziektekiemen zich ongehinderd verspreiden en het darmslijmvlies beschadigen. Hierdoor kan het immuunsysteem aanzienlijk verzwakt raken. Veel voorkomende symptomen van een beschadigde darmflora zijn:

• Diarree
• Constipatie
• Winderigheid en opgeblazen gevoel
• Maagpijn
• Misselijkheid en braken
• Zuuroprispingen
• Lactose-intolerantie
• Overgewicht
• Voortdurende vermoeidheid
• Hoofdpijn
• Gewrichts- en spierpijn
• Gevoeligheid voor infecties
• Rusteloosheid, prikkelbaarheid en slapeloosheid

Veel auto-immuunziekten, met name ontstekingsziekten in de darm, zoals prikkelbare darmsyndroom, de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa, worden direct geassocieerd met een verstoorde darmflora. Allergieën, intoleranties en obesitas zijn hier ook nauw aan verbonden. De mate waarin chronische ziekten zoals diabetes, depressie, migraine of sommige kankers aan een beschadigde darmflora kunnen worden toegeschreven, is zeer omstreden en (nog) niet geheel duidelijk.

Wie de gezondheid van zijn darmflora wil herstellen, kan verschillende methodes gebruiken. In de meeste gevallen wordt er allereerst een darmreiniging gedaan zodat een nieuwe, gezonde en gebalanceerde darmflora vervolgens kan worden opgebouwd in de darmen. Naast methoden om de darmflora te herstellen, zijn er ook mogelijkheden om je darmflora preventief te reguleren en terug in evenwicht te brengen.

Het juiste gebruik van antibiotica

Antibiotica zijn essentieel voor de behandeling van bacteriële infectieziekten. De mogelijkheid bestaat echter dat ze hun doeltreffendheid verliezen, aangezien de bacteriën, bij regelmatig gebruik van antibiotica/een antibioticum, resistent kunnen worden. Tevens kan antibiotica ook een negatief effect hebben op de samenstelling van de darmflora door belangrijke bacteriën aan te vallen en zo het evenwicht verstoren.

Het is daarom belangrijk om antibiotica met mate in te nemen. In gevallen waarin behandeling met antibiotica onvermijdelijk is, moet altijd de darmflora terug worden opgebouwd.

Darmreiniging en -revalidatie

Met darmreiniging bedoelt men dat de darmen van schadelijke bacteriën en giftige stoffen vrijgemaakt worden. Dit gebeurt meestal met behulp van ontgiftingsmiddelen tijdens een vastenperiode. Daarbij worden vlozaad of andere vezels vaak gebruikt om de darmwand proper te maken. Daarnaast wordt ook genezende klei gebruikt omdat het toxines en schadelijke bacteriën helpt verwijderen.

Dit ontgiftingsproces wordt dan gevolgd door een darmreiniging. Vervolgens worden lactobacillen en bifidobacteriën ingenomen om de productieve bacteriën te stimuleren. Om je darmen terug gezond te maken, kunnen er verschillende voedingsmiddelen worden gebruikt, met name probiotica en prebiotica. Verse groenten en fruit reinigen de darmen op een gezonde en natuurlijke manier. Zuiver water of kruidenthee zijn dan weer geschikte dranken tijdens dit proces. Wil je je darmflora terug in balans brengen met professionele begeleiding, dan kan je gebruik maken van de verschillende beschikbare kuren die de huidige markt te bieden heeft.

Probiotica en prebiotica

Probiotica zijn gezondheidsbevorderende bacteriën, zoals gisten of melkzuurbacteriën (lactobacillen). Deze komen van nature voor in voedingsmiddelen zoals yoghurt of zuurkool. Er bestaan ook probiotica in de vorm van voedingssupplementen of medische producten. Deze probiotica zijn bijzonder effectief tijdens een antibioticakuur, omdat ze de kolonisatie van belangrijke bifidobacteriën in de darm bevorderen.

Prebiotica zijn voedingsbestanddelen, zoals oplosbare voedingsvezels, die niet kunnen worden verteerd, maar daardoor de darmactiviteit wel positief stimuleren. Zo bevorderen ze de groei van gezondheidsbevorderende bacteriën in de dikke darm en dragen ze op die manier bij tot het herstel van een gezonde en evenwichtige darmflora. Als je je meer op prebiotica wilt richten, dan vind je deze in de vorm van inuline in producten zoals artisjokken, witloof of pastinaak.

Voeding is de sleutel tot een gezonde darmflora. Een evenwichtige voeding en een gezond eetpatroon op basis van natuurlijke producten hebben een positief effect op je darmen. Een vetarm en vezelrijk dieet wordt ten zeerste aangeraden.

• Vooral kefir en kombucha worden beschouwd als de producten die je darmflora herstellen en gezond houden.
• Bepaalde kruiden en specerijen hebben ook een positief effect op je darmflora. Anijs-, karwij- of venkelthee worden daarom grotendeels aanbevolen.
• Vetarm voedsel eten en de consumptie van suiker, koffie en alcohol vermijden zijn ook zeer gunstig.
• Tenslotte bevordert regelmatige lichaamsbeweging en weinig stress de gastro-intestinale activiteit en ondersteunen ze het behoud van een gezonde darmflora.

In ernstige gevallen is een medische behandeling bij dysbiose onvermijdelijk. Dit geldt vooral bij chronische ziekten die schade toebrengen aan de darmflora en niet kunnen worden verholpen door een verandering in voeding of levensstijl. Een specialist is hiervoor het juiste aanspreekpunt, aangezien deze over verschillende onderzoeks- en behandelingsmethoden beschikt. In sommige gevallen zijn antibiotica, ondanks hun schadelijke effecten, noodzakelijk om de groei van gezonde bacteriën te bevorderen.

Analyse van de darmflora

Het is mogelijk om de bacteriële samenstelling van de darmflora te onderzoeken tot in de kleinste details en de schade in kaart te brengen. Hiervoor wordt een staal van de ontlasting genomen en naar een laboratorium gestuurd voor tests.

In het kader van een darmflora-analyse wordt de ontlasting kwalitatief onderzocht op pathogenen (bijv. salmonella). Anderzijds wordt het aantal individuele bacteriën, de samenstelling en de pH-waarde van de ontlasting onderzocht door middel van een kwantitatieve analyse.

Een analyse van de darmflora kan belangrijke informatie opleveren zodat een specifieke therapie kan toegepast worden.

Gepubliceerd op: 10.10.2023

____________________________________________________________________________________________________________________________