Depressieve stemmingen - Wat is het precies en wat kan je ertegen doen?

Je gemoed zit in een dip en je dagelijks leven wordt gedomineerd door donkere gedachten. Dat is geen reden tot paniek. Zulke fases maken nu eenmaal deel uit van het leven. Deze momenten kunnen echter langer duren en duiden op een depressieve stemming. Hoe ontstaat het, wat zijn de symptomen en wat kan je eraan doen?

Iedereen ervaart ooit een dipje. Dit omvat meestal neerslachtigheid, lusteloosheid en vermoeidheid. Je stemming is meestal slecht en je voelt je verdrietig, wanhopig en zonder energie. Meestal duren deze gevoelens niet lang en worden ze afgewisseld met positieve emoties. In een depressieve stemming is dit vaak anders. Ook al wordt de term niet eenduidig gebruikt, wordt het vaak ook aangeduid als een lichte depressie. Dit duurt meestal langer dan 2 weken en na een sterfgeval kan dit zelfs enkele maanden zijn.

Het kan voorkomen dat de depressieve stemming tussendoor verdwijnt maar regelmatig ook terugkeert. Dit wordt dan echt beschouwd als een depressieve stemming en niet langer een dipje. De getroffen mensen leven in steeds veranderende toestanden: vreugde wordt steeds doorbroken door een sterke depressie.

Naast neerslachtigheid, gebrek aan energie en vermoeidheid kan een depressieve stemming zich ook anders uiten. Er zijn verschillende symptomen die gepaard kunnen gaan met een depressieve stemming. Deze omvatten onder andere:

In sommige gevallen kunnen de symptomen van depressieve stemming worden omgekeerd. In plaats van een gebrek aan energie is er een overactiviteit. Zo kan er een verslaving aan sport of werk optreden, maar ook worden er veel meer risico’s genomen.

Veel van de tekenen zoals neerslachtigheid, uitputting en innerlijke leegte, kunnen ook spreken van een burn-outsyndroom. Dit komt onder andere voor bij veel stress op het werk.

Dalingen in je gemoed treden meestal op na stressvolle gebeurtenissen. Dit kan het verlies van een naaste zijn, het verliezen van een baan, maar ook scheiding van je partner, relatieproblemen, overbelasting of permanente stress. Verschillende ziekten kunnen ook de oorzaak zijn van depressieve stemmingen. Diabetes, schildklierziekten, de Ziekte van Parkinson, hartklachten, dementie en longontsteking worden bijvoorbeeld geassocieerd met depressieve stemmingen. Soms kunnen ook medicijnen de mogelijke oorzaak zijn.

Als je hormonen in de war raken, dan merk je dit aan je humeur. Kijk maar naar de puberteit. Aangezien vrouwen vaker hormonale veranderingen ondergaan door hun menstruatie, zwangerschap, menopauze en het gebruik van de pil, hebben ze tot wel bijna twee keer zo vaak last van depressieve stemmingen als mannen. Niemand is echter immuun: man of vrouw, oud of jong; iedereen kan getroffen worden.

Zowel bij depressieve stemmingen als bij ernstige depressie zijn meestal de processen in de hersenen die invloed hebben op onze neurotransmitters verstoord. Dopamine, noradrenaline, endorfine en serotonine, verschijnen vaak slechts in kleine hoeveelheden. Deze hebben echter niet alleen invloed op ons emotioneel leven, maar ook ons denken en handelen. Als er sprake is van een onbalans in je neurotransmitters gaat dit meestal gepaard met depressieve stemmingen of ook een matige tot ernstige depressie.

De seizoenen kunnen ook in invloed hebben op je gemoedstoestand. Sommige mensen hebben last van stemmingswisselingen tijdens de donkere maanden. Dit is een seizoensdepressie, ook wel winterdepressie genoemd. Dit wordt meestal veroorzaakt door een gebrek aan licht en komt meestal in de late herfst voor. In de loop van het voorjaar worden de getroffen mensen dan weer gelukkiger en energieker.

Een depressieve stemming kan meestal goed worden behandeld, zelfs zonder professionele hulp. Je moet wel nog steeds voorzichtig zijn omdat ze, net als een burn-out, kunnen uitgroeien tot een ernstige of chronische depressie of een angststoornis.

De overgang is meestal geleidelijk. De neerslachtigheid, het gebrek aan interesse, een gebrek aan motivatie en de bijbehorende symptomen verdwijnen niet meer vanzelf. Het dagelijks leven wordt moeilijker of zelfs onmogelijk en niets zorgt meer voor afleiding of korte momenten van blijdschap. In dit geval moet je een arts of een psychotherapeut raadplegen.

De vraag of je een dokter moet raadplegen kan nog concreter worden beantwoord: als de depressieve stemmingen langer dan twee weken duren en niets meer voor afleiding zorgt, dan is een bezoek aan de dokter aan te bevelen.

Allereerst zal de dokter vragen stellen over de symptomen, mogelijke ziekten en stress. De arts voert vervolgens een lichamelijk onderzoek uit. Dit kan ook een bloedonderzoek of echografie zijn, bijvoorbeeld van de schildklier. Op deze manier kan hij fysieke oorzaken uitsluiten.

Met therapie en antidepressiva kunnen depressies ook goed onder controle gehouden worden. Hoe succesvol de behandeling is hangt natuurlijk af van de ernst van de behandeling. Hoe snel er gehandeld wordt en de medewerking van de patiënt zijn ook belangrijke factoren.

Bij depressieve stemmingen is er meestal geen sprake van antidepressiva en therapie. Het advies van een specialist kan helpen, maar meestal moet de getroffene de situatie zelf aanpakken. Beweging en sport zijn bijzonder nuttig bij de behandeling van een depressieve stemmingen. Dit komt omdat er dan verschillende hormonen vrijkomen die het lichaam en de geest weer op gang brengen. Artistieke activiteiten zorgen ook voor positieve effecten.

Ook voeding is belangrijk. Hoewel snoepjes tijdelijk een goed gevoel geven, hebben ze op lange termijn het tegenovergestelde effect. Het is daarom belangrijk om te zorgen voor een gezonde en evenwichtige voeding. Er zijn ook verschillende voedingsmiddelen die nuttige stoffen zoals tryptofaan bevatten, zoals:

• Vis
• Vijgen
• Bananen
• Dadels
• Chocolade

Lichttherapieën worden meestal gebruikt bij winterdepressies. Patiënten kunnen dit door een specialist laten uitvoeren of gewoon thuis. In dit geval worden speciale lampen gebruikt die verlichting beloven bij winterdepressies.

De plantenwereld heeft ook veel te bieden om de symptomen van een depressieve stemming te verlichten. Vooral sint-janskruid, valeriaan en passiebloem blijken bijzonder effectief te zijn. Bij je apotheker kan je supplementen vinden die deze stoffen bevatten. Raadpleeg zeker wel een arts voordat je deze inneemt, want ook kruidengeneesmiddelen kunnen bijwerkingen veroorzaken.

In het algemeen is het belangrijk om tijd aan jezelf te besteden door een evenwichtig leven te leven met veel ontspannende momenten. Als je in een dipje zit, kunnen zelfs kleine dingen helpen, zoals een avond met vrienden, een wandeling in de natuur, een ontspannend bad of zelfs een massage.

Gepubliceerd op: 09.10.2023

____________________________________________________________________________________________________________________________