Endometriose - Oorzaken, symptomen en behandeling

Endometriose is een gynaecologische aandoening die vooral de baarmoeder aantast en stoornissen zoals een langdurige menstruatie veroorzaakt. Ook andere organen kunnen door endometriose worden aangetast wanneer deeltjes van het endometriaal weefsel - weefsel dat lijkt op het slijmvlies van de baarmoeder - zich naar andere organen verplaatsen. Dit kan leiden tot ontsteking en cystevorming in de aangetaste weefsels, met ernstige pijn tot gevolg. De diagnose moet worden gesteld door een gynaecoloog die verschillende behandelingsmethoden kan voorstellen.

Endometriose manifesteert zich echter bij elke vrouw op een andere manier en wordt daarom ook wel de "kameleon onder de gynaecologische ziekten" genoemd.

Het kan tot wel tien jaar duren voordat de eerste symptomen tot de diagnose endometriose leiden. Tijdens deze periode raadplegen patiënten vaak verschillende artsen voor hulp. Naast de pijn kan de ziekte psychologische klachten en een vermindering van de levenskwaliteit en beroepsactiviteit veroorzaken. Hoewel de ziekte al lang bekend is, blijft de oorzaak ervan onbekend. Artsen gaan ervan uit dat er verschillende oorzaken zijn, zoals een genetische afwijking.

Endometriose kan voorkomen bij iedereen die een baarmoeder heeft, ook bij transseksuele mannen bijvoorbeeld. Naast de kenmerkende pijn, kan het gevoel getroffen te zijn door een "typische vrouwenziekte" een aanzienlijke invloed hebben op de mentale gezondheid.

Het meest voorkomende symptoom van endometriose is hevige pijn in de onderbuik, zowel tijdens de menstruatie als daarna. Naast pijn veroorzaakt endometriose ook volgende symptomen:

• hevige, soms onregelmatige menstruatiebloedingen
• buik- en rugpijn, die ook kan uitstralen naar de benen
• pijn tijdens of na de geslachtsgemeenschap, tijdens gynaecologische onderzoeken of bij een toiletbezoek
• cyclische bloedingen via de blaas en de darmen
• onvruchtbaarheid

Deze symptomen gaan vaak gepaard metchronische vermoeidheid (uitputting), angst en stress, en een hoog risico om tijdens de menstruatie een auto-immuunziekte, infectie of allergiete ontwikkelen. Maar de ziekte kan ook asymptomatisch zijn.

De diagnose van endometriose begint altijd met een uitgebreid gynaecologisch onderzoek. Het is belangrijk te weten wanneer de eerste symptomen zich voordeden en hoe vaak ze optreden, hoe intens ze zijn en waar in het lichaam ze zich voordoen en hoe ze bijvoorbeeld de dagelijkse routine belemmerden.

Indien de beschreven klachten wijzen op endometriose, bepaalt dit de procedure van het volgende gynaecologisch onderzoek. Tijdens dit onderzoek, zal de dokter:

• de vagina onderzoeken met een speculum.
• het gebied van de buik rond de baarmoeder en de omliggende organen controleren op pijnlijke plekken zoals knobbels of verhardingen, en het gebied rond het rectum.
• een echografie-apparaat gebruiken om de hele buik te onderzoeken op endometriose of cysten.

Een abdominale endoscopie (laparoscopie) kan echter ook worden gebruikt om een diagnose te stellen of om deze te bevestigen. Als de arts endometriose-laesies ontdekt, kan hij ze meteen verwijderen.

Als de resultaten het vermoeden van endometriose bevestigen, beslist de arts samen met de patiënte over het verdere verloop van de behandeling.

Endometriose is vaak niet alleen moeilijk te diagnosticeren, maar de behandeling vergt ook veel geduld. Aangezien de symptomen en ook de levensomstandigheden of -plannen van de getroffenen verschillen, zijn verschillende behandelingsmethoden mogelijk, vooral als er een kinderwens is. Een holistische benadering vanuit de gynaecologie, psychotherapie en pijntherapie geniet de voorkeur.

Er zijn verschillende methoden mogelijk om endometriose te behandelen:

• Medicijnen of hormoonbehandelingen.
• Chirurgie om ontstekingshaarden te verwijderen. De klassieke methode om ze op te sporen is laparoscopie. Bij deze procedure maakt de arts drie tot vier kleine incisies om chirurgische toegang tot de buikholte te krijgen. Deze procedure is milder dan de abdominale incisie (laparotomie) en gaat gepaard met een kortere operatietijd, minder bloedverlies en een korter verblijf in het ziekenhuis.
• Behandelingsmethoden die de conventionele geneeskunde aanvullen, zoals acupunctuur of homeopathie.

Aangezien endometriose een levenslange aandoening is, is het belangrijk om steun te zoeken in zelfhulpgroepen. Er zijn in België verschillende verenigingen waar je informatie over de ziekte kunt vinden, over het onderwerp kunt praten en advies kunt krijgen over wat je moet doen.

Gepubliceerd op: 09.10.2023

____________________________________________________________________________________________________________________________