Migraine - Oorzaken, symptomen en behandeling

Onder de term “migraine” verstaat men een plotselinge en hevige hoofdpijn die vaak maar aan één kant van het hoofd voorkomt. Vaak treden er ook andere klachten, zoals overgevoeligheid aan licht en geluid, op. De ernst en frequentie van migraineaanvallen verschilt van persoon tot persoon. Sommigen hebben slechts af en toe een migraineaanval, terwijl anderen er meerdere dagen per maand mee te maken hebben. Hoewel er geen genezing voor migraine bestaat, kunnen de symptomen wel behandeld worden. Lees hier hoe migraine ontstaat, hoe het behandeld kan worden en wat je zelf kan doen als je er last van hebt.

Bij een migraineaanval voelt de getroffene een ernstige, vaak eenzijdige, kloppende hoofdpijn die verergert bij lichamelijke activiteit. De duur kan variëren van vier uur tot drie dagen. Deze aanvallen gaan bijna altijd gepaard met andere symptomen, waaronder:

• verlies van eetlust
• misselijkheid
• braken
• gevoeligheid voor licht en geluid
• overgevoeligheid voor sommige geuren

Kinderen kunnen ook last hebben van migraine. Bij hen zijn de aanvallen echter korter en gaan soms alleen gepaard met misselijkheid, braken en duizeligheid, zonder hoofdpijn. Als er toch hoofdpijn optreedt, is deze bij kinderen vaak tweezijdig, in tegenstelling tot migraine bij volwassenen.

Het is momenteel nog niet helemaal duidelijk hoe migraine ontstaat. Daarom is er helaas geen therapie die de oorzaak van de aanvallen kan genezen.

Wereldwijd lijdt 10 tot 15% van de volwassenen aan migraine. Migraine komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen: 6 à 8% van de mannen en 12 à 14% van de vrouwen heeft er last van. De frequentie is ook afhankelijk van de leeftijd. Zo komen migraineaanvallen het vaakst voor bij 20- en 50-jarigen. In deze leeftijdscategorie worden bovendien ongeveer drie keer meer vrouwen dan mannen getroffen.

Er is nog geen wetenschappelijke consensus over de oorzaak van migraine. Een ongelijke verdeling van bepaalde neurotransmitters in de hersenen is een mogelijke verklaring. Ook een ontstekingsreactie in de hersenen door overmatige prikkeling van de zenuwcellen in combinatie met stoornissen in de bloedsomloop kan eveneens een oorzaak zijn. Het is wel al bekend dat genetische factoren ook een rol spelen, waardoor migraine een terugkerend verschijnsel kan zijn binnen bepaalde families.

Vooral slaapgebrek en stress kunnen leiden tot een migraineaanval. Maar ook het overslaan van een maaltijd, systematisch vasten of te weinig drinken kunnen dit uitlokken. Het optreden van een migraineaanval lijkt bovendien samen te hangen met de hormoonhuishouding, waardoor veel vrouwen kort voor of aan het begin van hun menstruatie vaker getroffen worden door migraineaanvallen, die soms zelfs heviger zijn. Tijdens een zwangerschap neemt de frequentie van de aanvallen net vaak af.

Theoretisch gezien kunnen zelfs bepaalde voedingsmiddelen een aanval uitlokken. Het is echter ook mogelijk dat een verlangen naar bepaalde voeding een migraineaanval aankondigt, maar dat dit voedsel niet de effectieve trigger is voor de aanval. Welke triggers een aanval uitlokken verschilt erg van persoon tot persoon. Daarom is het belangrijk dat je voor jezelf uitzoekt onder welke omstandigheden je vaker getroffen wordt door migraineaanvallen.

De diagnose wordt niet gesteld door een specifieke test, maar door het afnemen van een anamnese. Dit is een gesprek waarin je arts je zal vragen naar je symptomen, de frequentie en ernst van de aanvallen, maar ook naar andere symptomen die je ervaart en in hoeverre je geneesmiddelen gebruikt.

Het bijhouden van een migrainedagboek waarin je de details van je aanvallen noteert, kan je arts helpen bij het stellen van een diagnose. Daarnaast zal er een klinisch en neurologisch onderzoek uitgevoerd worden om uit te sluiten dat je hoofdpijn een andere oorzaak heeft.

Als je arts een vermoeden heeft dat je hoofdpijn geen migraine is, kunnen verdere diagnostische procedures opgestart worden. Denk hierbij aan computertomografie (een CT-scan), magnetische resonantiebeeldvorming (MRI) of een elektro-encefalogram (EEG).

Hoewel migraine niet te genezen is, kunnen veel mensen de pijn onder controle houden dankzij effectieve medicatie.

De combinatie van een medicamenteuze en niet-medicamenteuze behandeling is bijzonder effectief omdat de ernst en de frequentie van migraineaanvallen ook afhankelijk is van de levensstijl. De meeste mensen met migraine hebben tijdens hun aanvallen een acute behandeling met geneesmiddelen nodig. Als je meer dan drie keer per maand een migraineaanval hebt of als een acute behandeling niet volstaat, is preventieve therapie (profylaxe) een goed idee.

Verschillende geneesmiddelen zijn effectief gebleken bij de acute behandeling van migraineaanvallen bij volwassenen, zoals acetylsalicylzuur, ibuprofen en paracetamol.

Als je tijdens een migraineaanval ook last hebt van misselijkheid en braken is het verstandig om eerst een geneesmiddel tegen deze klachten (anti-emeticum) in te nemen om de maagactiviteit te normaliseren. Zo zal de pijnstiller daarna makkelijker opgenomen worden. De twee werkzame stoffen metoclopramide en domperidon worden hierbij aanbevolen.

Matige en ernstige aanvallen moeten worden behandeld met specifieke geneesmiddelen tegen migraine; de triptanen. Hoe tegenstrijdig het ook lijkt, pijnstillers en geneesmiddelen tegen migraine kunnen net hoofdpijn veroorzaken als ze te vaak worden ingenomen. Daarom mag je deze middelen maximaal tien dagen per maand gebruiken. Voor de best mogelijke therapie is het aangeraden om individueel advies te vragen bij je arts.

Tijdens een zwangerschap neemt de frequentie van migraineaanvallen meestal af. Als je toch een aanval hebt wanneer je zwanger bent, moet je met je arts bespreken of en welke geneesmiddelen je zonder risico mag nemen.

Als migrainepatiënt kan je zelf actie ondernemen om je aandoening beter onder controle te krijgen en zo je levenskwaliteit te verbeteren. Tijdens een migraineaanval is het voor de meeste mensen zinvol om zich terug te trekken in een verduisterde, rustige kamer. Een koelend kompres kan de pijn verlichten, maar er zijn ook enkele manieren waarop je migraineaanvallen kunt voorkomen:

• Slaap voldoende, bij voorkeur op vaste tijdstippen, en eet regelmatig.
• Houd een hoofdpijndagboek bij. Noteer hierin de frequentie en de ernst van de migraineaanvallen. Het is de moeite waard om eventuele bijzondere omstandigheden, ingenomen geneesmiddelen en andere symptomen te noteren. Op basis van je notities kun je ontdekken of er bepaalde factoren zijn die je migraineaanvallen uitlokken of verergeren. Je kunt dit dagboek ook gebruiken om te bepalen of de behandeling of preventieve therapie (profylaxe) effectief is.
• Vermijd bekende triggers, zoals overmatige stress of bepaald voedsel, alcohol of nicotine, als deze leiden tot frequentere migraineaanvallen
• Een tekort aan lichaamsbeweging wordt geassocieerd met een hogere frequentie van migraineaanvallen. Hoewel lichaamsbeweging tijdens een aanval de hoofdpijn verergert, kunnen regelmatige aerobe uithoudingsoefeningen, zoals joggen, fietsen of zwemmen, het aantal migraineaanvallen verminderen.
• Gedragstherapie, zoals ontspanningstechnieken of biofeedback, kunnen je ook helpen om je stressniveaus en de frequentie van de aanvallen te verminderen. Biofeedback richt zich op het meten, leren herkennen en vervolgens bewust controleren van lichaamssignalen. Ook psychologische pijntherapie of stressmanagement kunnen je hierbij helpen.
• Als je arts medicatie heeft voorgeschreven, neem die dan altijd in de voorgeschreven dosering in, want alleen dan kan deze optimaal werken. Aarzel niet om contact op te nemen met je arts als je vragen hebt over je therapie of als je twijfelt over de effectiviteit van je medicatie.
• Hoewel overgewicht geen risicofactor is voor migraine, lijkt het wel de frequentie en intensiteit van de aanvallen te verhogen.
• Het kan nuttig zijn om vrienden, collega's of leidinggevenden hierover te informeren. Op die manier kun je ervoor zorgen dat, noch jijzelf noch je privé- of professionele omgeving onnodig onder druk worden gezet wanneer je een migraineaanval hebt. De personen uit je omgeving reageren vaak heel begripvol als typische migrainesymptomen aan hen worden uitgelegd.

Gepubliceerd op: 13.06.2024

____________________________________________________________________________________________________________________________