Nagelschimmel - Oorzaken, risico's en behandeling

Schimmels kunnen op elk moment de nagels van onze vingers en voeten aanvallen. Nagelschimmel is een chronische infectie die geleidelijk aan de nagelplaat en het nagelbed aantast en vernietigt. Zo’n behandeling van schimmelnagels duurt daarom ook vaak zeer lang. De infectie behandelen met medicijnen is echter onvermijdelijk, aangezien onbehandelde schimmelnagels niet vanzelf verdwijnen. Integendeel zelfs, het verspreidt zich continu en kan zich zelfs verder verspreiden naar andere delen van het lichaam. 

Nagelschimmel (ook wel onychomycose genoemd) is een van de meest voorkomende schimmelziekten van het menselijk lichaam. Teennagels worden aanzienlijk vaker aangetast door een schimmelinfectie dan de vingernagels. Ongeveer 5% van de Belgen zou een medische behandeling voor schimmelnagelinfecties ondergaan. Het aantal getroffen mensen is vermoedelijk veel hoger; schattingen gaan ervan uit dat het aantal niet-gemelde gevallen tot wel 4 tot 5 keer hoger ligt.

Er zijn drie verschillende soorten schimmels die kunnen leiden tot een infectie op onze nagels:

• Dermatofyten
• Gist
• Ascomyceten

Een andere veel voorkomende oorzaak van een schimmelnagel is wanneer een onbehandelde voetschimmel zich verspreidt naar je nagels. Nagelschimmel wordt echter zelden overgedragen door direct contact, bijvoorbeeld bij het handen schudden. Een infectie die veroorzaakt wordt door een ander type huidschimmel is ook uiterst zeldzaam. Het omgekeerde kan dan weer wel: het kan voorkomen dat een schimmel zich verspreidt naar andere delen van het lichaam als gevolg van onbehandelde of verkeerd behandelde schimmelnagels.

Het risico op het ontwikkelen van een schimmelnagel varieert van persoon tot persoon. In het algemeen kan iedereen een schimmelnagel oplopen, zelfs kleine kinderen. Met ouder worden neemt de kans op een schimmelinfectie wel aanzienlijk toe. Een genetische aanleg is volgens artsen ook een van de verklaringen waarom een schimmelinfectie zo vaak voorkomt. Daarom moet er in het huishouden zeker rekening gehouden worden met bijzondere hygiëne als een familielid al aan een nagelschimmelinfectie lijdt.

Dit zijn de meest algemene risicofactoren voor nagelschimmel:

• • Strakke schoenen of schoenen met slechte ventilatie
  • Kleine wondjes in de buurt van de nagels
  • Bloedsomloopstoornissen (koude voeten)
  • Suikerziekte
  • Stofwisselingsziektes en immuundeficiëntie
  • Gebarsten of poreuze nagels

Ook het gebruik van bepaalde medicijnen zoals antibiotica of de anticonceptiepil kan de kans op een infectie verhogen.

Openbare badplaatsen, gemeenschappelijke douches en sanitaire voorzieningen zijn broedplaatsen voor een overvloed aan ziektekiemen. Op blote voeten lopen op zo’n plaatsen verhoogt het risico dus aanzienlijk.

Hoe sneller een schimmelnagel wordt gedetecteerd en behandeld, hoe makkelijker het zal zijn voor de nagel om de schimmelaantasting af te stoten en zichzelf te genezen. 

Het is echter niet makkelijk om een schimmelnagel in de vroegste stadia op te sporen door een gebrek aan waarneembare klachten. Slechts in heel uitzonderlijke en ernstige gevallen gaat een schimmelnagel gepaard met pijn. De typische uiterlijke kenmerken van een schimmelnagel zijn:

• Verkleuring aan de randen van de nagel (witte of gele vlekken)
• Verkleuring van de nagelplaat (witgrijze of geelbruine vlekken)
• Een duidelijke groefvorming
• Onregelmatig verdikte nagels
• Kromme nagelgroei
• Broze nagels
• Een poreuze nagelplaat 
• Afschilferen van de nagelplaat
• Ontstekingen aan de nagelriem

Meestal begint een schimmelinfectie van de nagels aan de randen en verspreidt het zich zo verder. Raadpleeg zeker een arts wanneer je denkt een schimmelnagel te herkennen. Het is namelijk belangrijk om een mogelijke oorzaak te vinden voor de schimmel, om zo de meest geschikte en passende behandeling te bepalen.

Het doel van een schimmelnagel behandeling is enerzijds de schimmeldeeltjes bestrijden en anderzijds de aangetaste nagel compleet genezen. Om dit te kunnen bereiken, duurt de behandeling zeker enkele maanden. Bovendien is er strikte discipline vereist tijdens de behandeling, dit omdat het risico op het terugkeren van de infectie zeer hoog is.

Belangrijk: de keuze van het meest geschikte hulpmiddel en de juiste dosering hiervan moet altijd door een dermatoloog of specialist worden bepaald.

Crèmes en lak als bewezen remedie tegen schimmelnagels

Speciale anti-schimmelmiddelen (antimycotica) in de vorm van crèmes, lak of sprays bestaan op de markt om het kwaaltje te bestrijden. Deze moeten gedurende een lange tijd op de aangetaste nagel worden aangebracht. Veel van deze middelen zijn ook zonder voorschrift verkrijgbaar. Een combinatie van de werkzame bestanddelen bifonazol en ureum wordt vaak aanbevolen voor een lokale behandeling.

In tegenstelling tot lak of een spray heeft een crème de mogelijkheid om beter door te dringen in de aangetaste gebieden door de nagel zachter te maken. Bovendien kunnen crèmes ook worden gebruikt om de omliggende schubbenlaag effectiever te behandelen. Een lak of spray is echter makkelijker te hanteren dan een crème. Zo bestaan er lakken die dagelijks moeten aangebracht worden, alhoewel er nu al een aantal op de markt verschijnen die slechts 1 keer per week moeten worden gebruikt.

Zowel crèmes als lakken hebben zich reeds bewezen als effectieve behandelingen tegen schimmelnagels. Het succes van de behandeling hangt echter af van hoe exact je je het middel toepast. Omdat schimmelsporen zich makkelijk kunnen verbergen in kleine openingen van de huid en nagels, kunnen ze sneller overleven en is de kans op een nieuwe verspreiding groot als je onregelmatig of te vroeg stopt met je behandeling.

Het gebruik van medicatie in ernstige instanties

Als een plaatselijke behandeling van de schimmelnagel niet succesvol blijkt te zijn of als de schimmelnagel te ver gevorderd is, neem je best extra schimmelwerende tabletten in. Deze tabletten zijn zeer algemeen en bestrijden een groot aantal schimmels. Ze remmen het groei-enzym van de schimmel af en voorkomen daarmee dat de schimmel zich verder verspreidt. Bovendien doden ze ook de schimmelsporen die al aanwezig zijn. Afhankelijk van welk type nagelschimmel je hebt, zijn de volgende antimycotica in tabletvorm beschikbaar:

• Itraconazol
• Terbinafine
• Fluconazol

In tegenstelling tot plaatselijke antimycotica, mogen deze middelen enkel worden gebruikt onder streng medisch toezicht.

Sommige dermatologen gebruiken ook lasers om een schimmelnagel te behandelen. Deze behandeling is echter controversieel, aangezien er nog geen studies zijn gebeurd over de doeltreffendheid hiervan. Laserbehandeling kan echter een alternatief zijn voor mensen voor wie de medicinale behandeling niet mogelijk of succesvol is.

Helpen huishoudmiddeltjes tegen schimmelnagels?

Voor de behandeling van schimmelnagels wordt er vaak gewezen naar eenvoudige huishoudmiddelen. Zo worden azijn, theeboomolie, citroen, alcohol, knoflook of bakpoeder vaak aangeraden. Zelfs tandpasta of urine worden soms genoemd als een effectief middel.

Dit betekent dat ze in bepaalde mate toch wel een effect hebben op nagelschimmel. Diegene die wel degelijk enig effect hebben, kunnen echter niet vergeleken worden met de gebruikelijke antibiotica als behandeling. Huishoudmiddeltjes zijn gewoon niet doeltreffend genoeg.

Je beste aanpak bij huishoudmiddelen is het nemen van een voetbad met hierin schimmelwerende middelen om zo extra zorg voor je voeten te dragen. Zo helpen bijvoorbeeld salie, goudsbloem en rozemarijn als geneeskrachtige kruiden in een voetbad.

Om een schimmelinfectie van de nagels te voorkomen, is het belangrijk om aandacht te besteden aan de volgende punten:

• Draag comfortabele en goed geventileerde schoenen.
• Draag altijd sokken of kousen in je schoenen.
• Loop niet op blote voeten in zwembaden of openbare sanitaire voorzieningen.
• Was regelmatig je handen en voeten.
• Droog na contact met water ook zeker de ruimte tussen je tenen en vingers goed.
• Wissel dagelijk van sokken of kousen.
• Let op eventuele afwijkingen in je nagelverzorging, en meld deze indien nodig in de vroege stadia aan je dermatoloog.

Na de behandeling van een nagelschimmel moeten alle schoenen die regelmatig werden gebruikt, goed gedesinfecteerd worden. Let op dat bij het wassen van handschoenen, kousen, panty’s en sokken de wastemperatuur minsten 60°C bedraagt. Handdoeken, washandjes, en beddengoed indien mogelijk zelfs op 90°C. Temperaturen onder de 60°C zijn namelijk niet effectief in het doden van alle levende schimmels, met als onaangenaam gevolg dat de schimmel gewoon terug kan opduiken. Kan je textiel geen hoge temperaturen verdragen, reinig ze dan met speciale anti-schimmelmiddelen.

Gepubliceerd op: 26.10.2023

____________________________________________________________________________________________________________________________