Roodvonk - Kan het kwaad en hoe verzorg je het?

Kind zijn is meestal erg leuk! Toch krijgen de kleintjes en hun ouders vaak veel te verduren. Het immuunsysteem is namelijk nog in volle ontwikkeling, waardoor ze vatbaar zijn voor talloze kinderziektes. Naast middenoorontstekingen, mazelen of bof, hebben ze ook vaak last van roodvonk.

Deze ziekte is een zeer besmettelijke infectie die vooral voorkomt bij vijf- tot twaalfjarigen. In sommige gevallen kunnen ook volwassenen er ziek van worden. Zij lopen vooral gevaar wanneer er streptokokken in hun lichaam zitten en hun immuunsysteem verzwakt is.

De incubatieperiode, d.w.z. de tijd tussen de infectie en het uitbreken van de ziekte, is meestal één tot drie dagen, zelden (meer dan) een week. In eerste instantie zijn er vrij weinig symptomen, en zijn ze gelijkaardig aan die van andere besmettelijke ziekten. Pas later verschijnen de typische roodvonk symptomen. Deze zijn meestal hetzelfde bij zowel kinderen als volwassenen.

Niet specifieke symptomen zijn bijvoorbeeld:

• Ernstige keelpijn
• Slikproblemen
• Koorts
• Rillingen
• Vermoeidheid
• Buikpijn en braken (vooral bij kinderen)
• Hoofdpijn

De volgende symptomen wijzen wel duidelijk op roodvonk:

• De tong heeft eerst een witte laag en wordt daarna dieprood (de zogenaamde aardbeientong).
• Rode huiduitslag die zich over het hele lichaam kan verspreiden.
• De keelholte en amandelen zijn rood en ontstoken.

Aangezien de algemene gezondheidstoestand bij roodvonk zeer slecht is, gaan de meeste mensen na een aantal dagen naar hun huisarts. Een snelle blik in de keel is meestal al voldoende om de diagnose te stellen. Daarnaast kan een keeluitstrijkje ook voldoende zekerheid geven. Dit soort sneltesten zijn verkrijgbaar bij je apotheker. Bij een positief resultaat raadpleeg je het best je arts zodat hij/zij de behandeling kan starten en de geschikte medicatie kan voorschrijven.

Roodvonk wordt veroorzaakt door bacteriën (A streptokokken). Deze komen meestal in de keel of neus terecht door middel van druppeloverdracht (niezen, hoesten, praten of het aanraken van hetzelfde voorwerp). Slechts in zeldzame gevallen dringen de streptokokken door in het lichaam via een open wonde.

Als de bacterie is binnengedrongen en toxines produceert, worden de bloedvaten zeer doordringbaar en ontstaan de typische roodvonk symptomen. Aangezien er verschillende soorten streptokokken bestaan die de ziekte kunnen veroorzaken, is het onmogelijk om immuun te worden. Daarom kan men het meerdere malen oplopen. Daarom is er ook geen vaccinatie tegen roodvonk.

Hoe lang is roodvonk besmettelijk?

Roodvonk is zeer besmettelijk. Daarom wordt het aangeraden om thuis te blijven en contact met andere mensen te vermijden. Ook de andere gezinsleden blijven beter thuis, aangezien ze mogelijk al besmet zijn, zelfs als er (nog) geen symptomen zijn. 

Als roodvonk zonder antibiotica wordt behandeld, blijft de getroffen persoon besmettelijk tot drie weken na de eerste symptomen. Antibiotica verkort de duur van het infectierisico. 24 uur na de eerste inname is de ziekte al niet meer besmettelijk. 

In de meeste gevallen krijg je antibiotica. Dit verkort niet alleen de tijd van infectie, maar verlicht ook de symptomen en vermindert het risico op complicaties (zoals een abces op de amandelen of een longontsteking). Daarnaast vermindert het ook het risico op secundaire ziektes, zoals acute reumatische koorts of een acute nierontsteking. Meestal wordt er penicilline of cefalosporine gebruikt.

Daarnaast zijn er nog andere manieren om de symptomen te verlichten. Sommige populaire huishoudmiddeltjes zijn:

• Gorgelen met zout water of kamille kan de keelpijn verlichten. Let wel op dat kinderen nog niet kunnen gorgelen.
• Zuigpastillen (ook voorzichtig zijn bij kinderen) of warme kompressen verlichten ook de keelpijn.
• Als je enorme moeite hebt met slikken, zijn gepureerde maaltijden of soep een goede optie.
• Kuit kompressen of pijnstillers helpen bij koorts.
• Voldoende rust versnelt het genezingsproces.
• Veel water of ongezoete thee drinken is belangrijk bij koorts.

Wat moeten volwassenen weten over roodvonk?

In tegenstelling tot kinderen hebben volwassen een veel groter risico op complicaties en gevolgen op lange termijn. Daarom neem je bij de eerste tekenen van besmetting het best zo snel mogelijk contact op met je arts. Een vroegtijdige behandeling kan mogelijke bijwerkingen, zoals een middenoorontsteking, bloedvergiftigingen en zelfs reumatische koorts helpen voorkomen. Ook bij volwassenen bestaat de therapie voornamelijk uit antibiotica.

Waarop moet je letten tijdens de zwangerschap?

Wanneer je vermoedt dat je roodvonk hebt opgelopen tijdens de zwangerschap, neem je ook beter zo snel mogelijk contact op met je arts. Op die manier kunnen complicaties in een vroeg stadium voorkomen worden en kan de geschikte therapie ook worden gestart. Je hoeft je echter geen zorgen te maken dat je baby de effecten van de infectie zal voelen.

Aangezien er geen vaccin tegen roodvonk bestaat, is het niet mogelijk om de infectie compleet te vermijden. Antibiotica wordt niet langer preventief gegeven. De enige uitzondering zijn mensen die al aan een bestaande ziekte lijden.

Met deze twee preventieve maatregelen kan je het risico op roodvonk tot een minimum beperken:

• Was je handen meerdere keren per dag met water en zeep om een infectie te voorkomen.
• Blijf uit de buurt van besmette mensen.

Gepubliceerd op: 13.11.2023

____________________________________________________________________________________________________________________________