Rugpijn - Oorzaken, soorten en symptomen

Rugpijn is een van de meest voorkomende redenen waarom mensen ziekteverlof nemen. Bijna Iedereen heeft al wel eens geklaagd over rugpijn. Vooral de laatste jaren is het aantal getroffenen gestegen, en die trend lijkt zich enkel verder te zetten. Iedereen die er ooit al eens last van heeft gehad, weet ook hoe stressvol en pijnlijk de aandoening kan zijn en hoezeer het je bewegingsvrijheid kan beperken.

De symptomen, soorten en oorzaken van rugpijn zijn erg verschillend. Daarom geldt de term rugpijn meestal als verzamelnaam voor verschillende klachten aan de rug, maar doorgaans wordt er een onderscheid gemaakt op basis van waar de pijn zich bevindt.

Waar bevindt de pijn zich?

• Onderrug: Wanneer de pijn het vaakst voorkomt in de onderrug spreken artsen van lumbale pijn. Dit is het gebied van de wervelkolom dat het meest te verduren krijgt, aangezien het volledige gewicht van je bovenlichaam op het onderste deel van je wervelkolom rust. In de meeste gevallen wordt de pijn veroorzaakt door een verkeerde belasting, door geïrriteerde of vastzittende ischias of door hernia’s.

• Middenrug: Pijn boven de ribbenkast en onder de nek is vrij zeldzaam. De symptomen tasten meestal de thoracale wervelkolom aan of zijn het gevolg van spierirritatie.

• Bovenrug: Het nekgebied is vooral gespannen wanneer je te lang stilzit en hierbij een verkeerde houding aanneemt. De klachten hebben hier meestal betrekking op de bovenste halswervelkolom en de bovenste thoracale wervelkolom. De pijn straalt ook vaak uit naar het hoofd en de schouders.

Hoe lang duurt de rugpijn?

Hoe lang de pijn precies aanhoudt, varieert sterk. De symptomen kunnen acuut of chronisch zijn. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen acute, subacute en chronische pijn. Acute pijn is na zes weken al voorbij. Subacute pijn daarentegen duurt veel langer. Als de symptomen voor meer dan 12 weken aanhouden, spreken we van chronische pijn. 

Hoe hevig is de pijn?

Rugpijn kan mild, ernstig of bijna ondraaglijk zijn. Bovendien kan het zich ofwel enkel op een bepaald gebied concentreren ofwel uitstralen en de aangrenzende gebieden aantasten.

Is het specifieke of niet-specifieke rugpijn?

In de meeste gevallen gaat het om niet-specifieke rugpijn, ook wel functionele pijn genoemd. Dit houdt in dat er geen onderliggende ziekte is, maar dat de oorzaak van de pijn in de spieren, pezen of banden ligt. Specifieke rugpijn wordt veroorzaakt door ziektes zoals arthrose, osteoporose of scoliose. Dit kan aangeboren of later verworven zijn, en kan zowel de wervelkolom als andere organen aantasten.

De oorzaken van rugpijn zijn al even uiteenlopend als de verschillende symptomen. Het is daarom een goed idee om een onderscheid te maken tussen specifieke en niet-specifieke pijn. 

Oorzaken van niet-specifieke rugpijn:

• Eenzijdige belasting, bijvoorbeeld, door dagelijks te werken aan een bureau, in een gebogen positie of door activiteiten met grote lichamelijke inspanningen. 
• Te weinig beweging
• Verkeerde training of te veel sporten
• Foute manier om zware voorwerpen te heffen
• Geknelde heupzenuw
• Verkeerde houding
• Overgewicht
• Verkeerde matras
• Zwangerschap
• Ongesteldheid
• Stress
• Psychologische of emotionele druk

Oorzaken van specifieke rugpijn:

• Verschoven wervel
• Hernia
• Artrose
• Misvormingen aan de ruggengraat (bijv. Scoliose of botontkalking)
• Ziekte van Scheuermann
• Ontsteking van gewrichten of wervels (spondyloartitis)
• Ziekte van Bechterew 
• Verweking van het bot (osteomalacie)
• Verhoogde werking van de bijschildklier
• Vernauwing van het wervelkanaal
• Een verschot (Lumbago)

Als je pijn ervaart aan je rug wil je hier zo snel mogelijk vanaf zijn en zo snel mogelijk weer vrijer kunnen bewegen. Terwijl je voor specifieke rugpijn best naar een dokter gaat, kan je niet-specifieke pijn in sommige gevallen zelf behandelen.

Welke huishoudmiddeltjes kunnen je rugpijn verlichten?

Deze middelen kunnen een handje helpen :

• Ontspannen met warmte: Warmte ontspant gespannen of verharde spieren en maakt ze terug los. Neem dus een warm bad of behandel de pijnlijke plek met een warmwaterkruik, kersenpitkussen of een infraroodlamp. Een bezoek aan de sauna kan ook helpen.

• Acupunctuur: Acupunctuur verlicht de pijn, vooral bij chronische pijn in de wervels.

• Ligamenten: Ligamenten zijn een dun omhulsel rond onze spieren en weefsels. Als deze aan elkaar vastzitten, kan dat pijn veroorzaken. Daarom is het belangrijk deze los te maken met gerichte training. Hiervoor bestaan er speciale cursussen.

• Bepaalde sportoefeningen versterken de rug: Spreek met een personal trainer over je ongemakken. Je kan je oefeningen thuis doen of in sportcentra. Deze oefeningen helpen bij bestaande pijn maar kunnen ook preventief gedaan worden. Ook yoga kan nuttig zijn!

Welke medicijnen helpen bij rugpijn?

Als de pijn zo hevig is dat de betrokkene zich nauwelijks kan bewegen, kunnen medicijnen een oplossing bieden. Sommige geneesmiddelen worden zelfs specifiek gebruikt voor de behandeling van rugpijn en zijn daarom soms enkel op voorschrift verkrijgbaar:

• Vrij verkrijgbare pijnstillers, zoals paracetamol, diclofenac of ibuprofen.
• Ontstekingsremmende geneesmiddelen en zalven.
• Spierverslappende medicijnen.
• Antidepressiva wanneer de pijn van psychologische aard is.

Neem de genoemde medicijnen nooit voor een langere periode zonder een arts te raadplegen!

Soms is een bezoek aan je huisarts onvermijdelijk bij rugpijn. Als de pijn enkele weken blijft aanhouden, zich herhaalt of zo hevig is dat je niet meer kan bewegen, moet je zonder meer een huisarts raadplegen. Via een lichamelijk onderzoek van je zenuwen en reflexen kan hij eventuele diagnoses stellen. In sommige gevallen kan een röntgenfoto, een CT-scan of een MRI nodig zijn.

Hoe kan je rugpijn voorkomen?

Je rug beschermen is de beste aanpak. Dit kan je doen aan de hand van enkele tips:

• Stel je werkplek ergonomisch in. Vraag hulp aan een specialist.

• Doe regelmatig aan sport en plan meer beweging in door de trap te nemen of de fiets te gebruiken. Rugvriendelijke sporten zijn onder andere yoga, pilates, zwemmen en krachttraining.

• Zorg ervoor dat je zware voorwerpen altijd tilt met een rechte rug en vanuit je benen.

• Vraag advies over welke matras het beste is voor je rug en investeer in een passende kussenvorm.

• Verminder je overgewicht.

• Zorg voor een stressvrije levensstijl en probeer ontspanningsfases in te plannen.

• Draag comfortabele schoenen van goede kwaliteit. 

• Gezonde en evenwichtige voeding kan ook een positief effect hebben op je rugpijn. De juiste voedingsstoffen en vitaminen ondersteunen de botvorming en je spieren, zoals water, zuivelproducten en groenten. Zorg er ook voor dat je genoeg mineralen zoals calcium (in melk en noten) of magnesium (in groene groenten, volkorenproducten of vis) consumeert.

Gepubliceerd op: 18.10.2023

____________________________________________________________________________________________________________________________