Sportblessures - Hoe sportletsels voorkomen en behandelen?

Sport vermindert stress, helpt bij vetverlies, stimuleert het immuunsysteem en versterkt de hartspieren. Niemand kan ontkennen dat sport gezond is. Toch kan sport ook nadelen hebben. Er bestaat steeds een risico op sportblessures, of je nu professioneel of amateursporter bent.

Iedereen die aan sport doet kan een blessure oplopen, ongeacht de sport: tijdens trainingen, competities of als je sport in je vrije tijd. Er bestaan verschillende soorten sportblessures, met één of meer onderliggende oorzaken. Er wordt in het algemeen een onderscheid gemaakt tussen een endogene en exogene blessure

• Endogene blessure: een verwonding als gevolg van interne factoren, bijvoorbeeld, door een onjuiste beweging of overmatige stress.

• Exogene blessure: een verwonding als gevolg van externe factoren, bijvoorbeeld, in teamsporten zoals voetbal.

Daarnaast kunnen sportblessures ofwel acuut zijn en volledig genezen, ofwel chronisch zijn en leiden tot een permanente beperking.

Gelukkig zijn de meeste sportblessures, maar kleine verwondingen, zoals kneuzingen, schaafwonden, verrekkingen of verstuikingen, en hebben ze in de meeste gevallen geen gevolgen op lange termijn. Ernstige ongevallen, zoals botbreuken, komen zelden voor. De meest voorkomende sportblessures  – of ze nu licht of ernstig zijn – zijn aan de benen en voeten, gevolgd door de armen en handen, en als laatste het hoofd en de romp.

Het is belangrijk om ook kleine blessures serieus te nemen en niet zomaar te negeren, want dan loop je het risico dat die kleine blessures chronisch worden en tot overbelastingsklachten leiden.

Hieronder vind je de meest voorkomende sportblessures en hoe je ze kan herkennen:

• Gescheurd ligament

• • Scherpe, stekende pijn op het moment van de verwonding.
  • Elke beweging doet pijn.
  • Klachten verminderen bij minder beweging.
  • Zwelling en/of blauwe plekken op het geblesseerde deel van het lichaam

• Zweepslag

• • Pijn in het getroffen gebied tijdens het bewegen of uitrekken.
  • Spier kan nog samentrekken, maar de beweeglijkheid is beperkt.
  • In sommige gevallen treedt de pijn pas later op en neemt deze geleidelijk toe.
  • De getroffen spier voelt gespannen aan, zoals bij een kramp.

• Gescheurde spiervezel

• • Onmiddellijke hevige pijn vlak na de blessure
  • Bewegen is onmogelijk
  • Ook stretchen is pijnlijk
  • Vlak na de blessure ontstaat er soms een deuk in de spier
  • Na korte tijd is er zwelling zichtbaar
  • Vorming van een blauwe plek

• Peesschedeontsteking

• • Hevige pijn in de aangetaste pees zowel tijdens het bewegen als in rusttoestand
  • Drukgevoeligheid
  • Het ontstoken gebied kan opzwellen en rood worden
  • Gewrichtspijn tijdens het bewegen

• Verstuiking

• • Hevige pijn in het aangepaste gewricht
  • Zwelling
  • Gewricht is veerkrachtig ondanks pijn
  • Bloeduitstorting

Er zijn verschillende oorzaken voor sportblessures. Door voorzichtig te zijn, kan je het risico op veel typische sportblessures aanzienlijk verminderen. Hier zijn zes tips om ervoor te zorgen dat er niets gebeurt:

1. Bespreek je trainingsplan met je arts

Vooral nieuwelingen en beginners bespreken best vooraf hun sportplannen met een arts. Zo kan overmatige en onjuiste belasting vermeden worden en kan de intensiteit van je training bepaald worden.

2. Warm goed op

Opwarmen mag zeker niet ontbreken tijdens je training, en zeker niet voor een wedstrijd. Het bereidt je lichaam namelijk voor op de inspanning die te wachten staat en vermindert het risico op blessures. Een goede opwarming verhoogt de spier- en lichaamstemperatuur, stimuleert de bloedsomloop en verhoogt de bloedcirculatie. Daarna zijn je spieren, pezen, kraakbeen en ligamenten ook minder gevoelig voor blessures. Een opwarming moet minstens tien minuten duren en direct voor de inspanning gebeuren, anders verdwijnen de effecten ervan.

3. Overschat jezelf niet

Pas de belasting en het soort sport altijd aan aan je conditie en ken je grenzen. Een foute inschatting leidt meestal tot blessures. Het beste bouw je je training stap voor stap op, aangepast aan je niveau, en verhoog je langzaam de intensiteit.

4. De juiste uitrusting

Een juiste bescherming is onmisbaar voor veel sportactiviteiten. Bij de meeste sporten moet vooral het schoeisel op maat gemaakt om sportblessures te voorkomen. Best raadpleeg je een deskundige om je eigen anatomie en motorische vaardigheden te bepalen. Bij bepaalde sporten, zoals fietsen, skiën, of inline skaten, mag je nooit zonder helm of andere bescherming de sport uitvoeren.

5. Neem op tijd een pauze

Bij elke sportactiviteit heb je ook rust nodig. Geef je lichaam dus genoeg pauzes. Gedurende deze rust past je lichaam zich aan de vorige belasting aan en verzamelt het kracht voor de volgende sessie. Maar ook tijdens het trainen neem je best genoeg pauzes om overbelasting te voorkomen. Bovendien mag je nooit gewond of ziek trainen.

6. Krachttraining beschermt tegen sportblessures

Om blessures en schade door overbelasting te voorkomen, raden deskundigen aan om krachttraining op te nemen in je trainingsplan. Met gerichte oefeningen worden ligamenten, gewrichten en spieren gestabiliseerd, versterkt, en worden onevenwichtigheden in de spieren terug in balans gebracht. Vraag zeker advies en laat geschikte oefeningen op jouw maat opmaken door een deskundige.

Mocht je, ondanks alle preventieve maatregelen, toch een sportblessure opgelopen hebben, dan pak je deze best zo snel mogelijk aan. In sommige gevallen kan je de verwondingen zelf behandelen. Zorg er dus voor dat je medicijnkastje altijd uitgerust is met ontsmettingsmiddelen, pleisters, kompressen, pijnstillers, coolpads, verband, wegwerphandschoenen en ontstekingsremmende zalven. Bij ernstige verwondingen of aanhoudende pijn is een bezoek aan je arts onvermijdelijk.

Regels bij een blessure

Vooral bij de meest voorkomende sportblessures zoals blauwe plekken, kneuzingen, verstuikingen, ontwrichtingen, meniscusscheuren, spier- of ligamentblessures, bieden een aantal maatregelen hulp. Deze verlichten de pijn en verbeteren het genezingsproces.

• Pauze: stop onmiddellijk met trainen en houd het aangetaste lichaamsdeel stil.

• IJs: koel de pijnlijke plek zo snel mogelijk af voor ongeveer 30 minuten. Herhaal dit proces de komende uren nog een aantal keren. Bij open wonden mag je echter niet afkoelen.

• Druk: breng een drukverband aan met de nodige spanning na de blessure.

• Hoogte: hef, indien mogelijk, het geblesseerde lichaamsdeel boven het hartniveau.

In het beste geval voer je al deze maatregelen tegelijkertijd in.

Correcte behandeling van wonden na sportblessures

Bij kleine wonden:

• Spoel de wond af met lauw water.

• Ontsmet de wond met desinfectiemiddel.

• Breng een pleister aan.

• Het verband moet altijd iets groter zijn dan de wond.

• Desinfecteer/ was je handen vooraleer je de wond of het verband aanraakt. Anders kunnen er ziektekiemen in de wond geraken.

Bij grote wonden:

• Bedek de wond met een steriel wondverband en maak het vast met gips.

• Laat de wond onderzoeken door een arts.

Eerste hulp bij breuken

Wanneer je vermoedt dat je een breuk hebt opgelopen, laat je dit het best door een arts onderzoeken. In veel gevallen wordt er een ambulance gebeld. Totdat er een arts ter plaatse is, kan je zelf de volgende maatregelen nemen:

• Verplaats jezelf zo min mogelijk.

• In geen geval mag je zelf proberen om de breuk te corrigeren of de gewrichten aan te passen.

• Verminder pijn door afkoeling. Vermijd dit echter bij open breuken.

• Bedek open wonden zonder druk uit te oefenen op de blessure en werk hygiënisch.

Gepubliceerd op: 29.09.2023

____________________________________________________________________________________________________________________________