Vitamine D - Wat maakt vitamine D zo essentieel?

Vitaminen zijn belangrijk voor de normale werking van een gezond lichaam. Van de 20 verschillende vitaminen zijn er zelfs 13 essentieel voor de mens. Een van deze essentiële vitaminen is vitamine D, die onder andere de botvorming en het immuunsysteem ondersteunt. Hier kom je te weten wat vitamine D doet, wat het bijzonder maakt en hoe je je vitamine D-behoeften goed kunt dekken.

Vitamine D is mede verantwoordelijk voor regelen van het calciumgehalte in het bloed en biedt ondersteuning bij de vorming van botten, tanden en kraakbeen. Daarnaast wordt gezegd dat vitamine D een positief effect heeft op de zenuwen en het immuunsysteem.

Vitamine D verschilt van de andere vitaminen in één opzicht. Het kan namelijk worden geabsorbeerd door de consumptie van voedsel en gevormd worden in de huid door de effecten van uvb-straling van de zon op het lichaam. Dankzij uvb-stralen kan de provitamine ergosterol, die via planten aan je lichaam wordt geleverd, omgezet worden in vitamine D.

Vitamine D kan ook via voeding worden opgenomen, met name door consumptie van orgaanvlees en vette vis. Verder bevatten eieren, champignons en avocado’s ook vitamine D. Kleine hoeveelheden vitamine D kunnen ook via melk en zuivelproducten in ons lichaam terechtkomen.

De aanbevolen dagelijkse dosis vitamine D is 20 µg, maar de inname van vitamine D via voeding is niet voldoende om aan deze aanbevolen hoeveelheden te voldoen. Door regelmatige blootstelling aan zonlicht kan je de zogenaamde endogene vitamine-D-synthese activeren en op die manier een tekort voorkomen. Als zonnebaden niet mogelijk is, kan je de ontbrekende hoeveelheid vitamine D innemen via supplementen.

Hoeveel zonlicht je nodig hebt, hangt af van je huidtype. Een lichte roodheid op de huid is in ieder geval zeker voldoende, verbranding door de zon is helemaal niet nodig.

Deskundigen schatten dat veel mensen in België regelmatig te weinig vitamine D krijgen. Dit geldt in het bijzonder tijdens de wintermaanden wanneer er onvoldoende zonlicht in het lichaam dringt om een natuurlijke toevoer van vitamine D via endogene synthese te garanderen.

Iedereen die te weinig blootgesteld wordt aan de zon kan een vitamine D-tekort oplopen. Dit geldt vooral voor senioren en mensen in zorgcentra. Ook dichte kleding voorkomt de noodzakelijke penetratie van UVB-straling in de huid. Mensen met een donker huidtype lijden sneller aan een vitamine D-tekort. Ook verscheidene ziektes en medicijnen kunnen een tekort aan vitamine D in de hand werken.

Als je denkt te lijden aan een vitamine D-tekort, dan onderneem je best zo snel mogelijk actie. Als eerste stap kan je het best zonlicht opzoeken in om het tekort te compenseren. Een bezoek aan een zonnecentrum is een omstreden manier om de vitamine D-productie te stimuleren.

Als gerichte blootstelling aan de zon de symptomen niet verbetert, raadpleeg dan zeker je arts over het tekort. Hij kan het vitamine D-gehalte in je bloed nagaan en de geschikte supplementen voorschrijven. Er is een ruime keuze aan vrij verkrijgbare voedingssupplementen.

Welke vitamine D supplementen zijn het meest geschikt?

Het aanbod aan vitamine D supplementen is uiterst divers. Daarom kan het moeilijk zijn om de juiste keuze te maken. Het is nuttig om eerst je arts of apotheker om advies te vragen.

Vitamine D supplementen zijn verkrijgbaar in verschillende vormen. Enerzijds zijn ze verkrijgbaar als capsules of tabletten voor directe inname. Anderzijds is er vitamine D olie beschikbaar in de vorm van druppels.

Voor sommige vitamine D supplementen heb je een voorschrift nodig omwille van de hoge dosering. Die supplementen worden als geneesmiddelen beschouwd en zijn ook verkrijgbaar in de vorm van capsules, tabletten of olie.

Er bestaat ook een bijzondere vorm van vitamine D supplementen, namelijk de vaginale zetpillen met een hoge dosis. Ze werden voornamelijk ontwikkeld voor de behandeling van ontstekingsziekten van het vaginale slijmvlies en bepaalde milde vormen van incontinentie. In sommige gevallen worden vitamine D-zetpillen ook aanbevolen voor de behandeling van andere ziekten, zoals osteoporose.

Is een overdosis aan vitamine D mogelijk?

Een overdosering van vitamine D kan niet op een natuurlijke manier worden bereikt, d.w.z. door voedselinname en blootstelling aan de zon. Degenen die gebruik maken van kunstmatige vitamine D supplementen moeten zich echter wel houden aan de aanbevolen dosering. Als je permanent een te hoge dosis vitamine D inneemt, zal het calciumgehalte in je bloed toenemen, wat kan leiden tot vergiftiging en nierschade. Hoge dosissen kunstmatige vitamine D mogen daarom enkel op medisch advies worden ingenomen.

Tijdens de zwangerschap verandert de behoefte aan vitaminen in het lichaam. Een verhoogde inname van vitamine D wordt ook door sommige artsen aanbevolen, dit ten voordele van zowel de moeder als het kind. Andere studies tonen echter aan dat een overmatige inname van vitamine D tijdens de zwangerschap kan leiden tot voedselintoleranties bij het kind.

Vooral zwangere vrouwen lopen een verhoogd risico op een vitamine D-tekort als ze vaak thuis zitten. In principe is een evenwichtige voeding in combinatie met voldoende beweging in de zon daarom beter dan een kunstmatige inname van vitamine D tijdens de zwangerschap.

Een extra inname van supplementen om de vitamine D balans tijdens de zwangerschap op peil te houden, moet altijd in overleg met de gynaecoloog of huisarts gebeuren.

De normale dagelijkse vitamine D-behoefte voor baby's in het eerste levensjaar is 10 µg en daarna 20 µg.

Baby’s kunnen ook last hebben van een vitamine D-tekort. Dit treft vooral baby’s die geen borstvoeding krijgen of baby’s die enkel borstvoeding krijgen, maar de moeder met een vitamine D-tekort kampt. Soms hebben ze dus extra vitamine D nodig.

Een vitamine D-tekort heeft bij baby's en peuters verschillende gevolgen. Zo kan het misvorming van het skelet en botbreuken in de hand werken, alsook osteomalacie of rachitis (botverweking). Omdat de kans bestaat dat baby's te weinig vitamine D binnenkrijgen, zijn er speciale consultaties die ter preventie van deze ziekten worden aangeboden door zowel kinderartsen als verloskundigen.

Vitamine D-tekort bij baby’s, wat kan je eraan doen?

Voor baby's met een mogelijk tekort kan extra vitamine D worden toegediend in de vorm van extra versterkt babyvoedsel. Speciale vitamine D supplementen voor baby's zijn ook verkrijgbaar als tabletten om op te lossen of als druppels. Een overdosering van vitamine D bij baby's is onder normale omstandigheden niet mogelijk. Alleen bij een zeer hoge dosis (50 µg en meer) kunnen symptomen zoals hevig zweten en verhoogde dorst, evenals een verhoogde drang om te plassen en diarree ontstaan.

Gepubliceerd op: 23.11.2023

____________________________________________________________________________________________________________________________