Zink - Wat doet dit vitaal mineraal voor je lichaam?
Overzicht
Zink is een vitaal mineraal voor je lichaam, omdat het verschillende belangrijke taken vervult. Een tekort aan zink wordt meestal pas laat opgemerkt omwille van de verschillende symptomen die kunnen optreden. Zo kan je, bijvoorbeeld, last krijgen van haaruitval en vermoeidheid, maar ook van nog heel andere symptomen. Lees meer over de oorzaken, risicofactoren en symptomen om een tekort tegen te gaan.
Wat is zink en hoe werkt het?
Zink is een mineraal dat noodzakelijk is voor de normale werking van het lichaam. Het vervult immers heel wat taken in het menselijk lichaam. Zo is het, bijvoorbeeld, verantwoordelijk voor de werking van een 300-tal enzymen en hormonen. Bovendien zorgt het ervoor dat het gebruik van voedingsstoffen soepel kan verlopen. Zink is ook betrokken bij celdeling, ondersteunt het immuunsysteem en draagt bij tot het behoud van een normale huid.
Als antioxidant neemt het deel aan de bescherming van cellen tegen oxidatieve stress. Bij hepatitis en levercirrose is het zinkgehalte in het lichaam vaak lager dan normaal. Een goede toevoer van het mineraal is in dergelijke gevallen bijzonder belangrijk. Daarom is zink een echte allrounder en bijzonder belangrijk voor de stofwisseling.
Wat is de dagelijkse behoefte aan zink?
Ongeveer twee tot vier gram zink is te vinden in het menselijk lichaam; de meerderheid hiervan zit in botten, huid en haar. Het lichaam kan echter zelf geen zink produceren, dus moet het via de voeding worden ingenomen. Een gezond persoon kan via evenwichtige voeding normaal gesproken geen probleem hebben om aan de zinkbehoefte te voldoen.
Maar hoeveel zink heeft het menselijk lichaam nodig? Voedingsdeskundigen raken het er maar niet over eens. Het hangt immers ook af van een aantal factoren, zoals leeftijd en geslacht. Kinderen hebben minder zink nodig dan volwassenen en mannen meer dan vrouwen. De EFSA (European Food Safety Authority) beschouwd de volgende hoeveelheden als aanbevolen dagelijkse behoefte aan zink[1]:
Kinderen | Volwassenen |
|
|
[1] EFSA (2014): Scientific Opinion on Dietary Reference Values for zinc.
Wat zijn de typische symptomen van een zinktekort?
Als het lichaam niet voldoende zink binnen krijgt, kan de stofwisseling niet meer goed functioneren en wordt het immuunsysteem aangetast. Zinktekort wordt vaak laat opgemerkt en heeft verschillende effecten die ook afhankelijk kunnen zijn van geslacht en leeftijd. De volgende symptomen kunnen wijzen op een zinktekort:
- Slechte wondgenezing
- Visuele verstoringen (zoals nachtblindheid)
- Verminderde eetlust
- Vruchtbaarheidsstoornissen en potentiestoornissen bij mannen
- Haaruitval
- Breekbare vingernagels, soms met witte vlekken
- Smaakstoornissen
- Huidproblemen
- Gevoeligheid voor infecties (bijv. verkoudheid, herpes)
- Vermoeidheid
- Concentratieproblemen
- Lusteloosheid
- Slaapproblemen
- Depressieve gemoedstoestanden en angstgevoelens
De symptomen van een zinktekort kunnen echter ook een indicatie zijn voor andere ziekten en daarom is het raadzaam om een arts te raadplegen. De arts kan dan gebruik maken van een bloedtest om de oorzaak te achterhalen.
Een zinktekort is echter niet altijd duidelijk aantoonbaar. Het zinkgehalte in het bloed is zelfs in een laboratorium niet eenvoudig te bepalen en is onder andere afhankelijk van het tijdstip, van de dag en de gegeten maaltijd. Meestal komt enkel een ernstig zinktekort tot uiting in de bloedwaarden.
Wat zijn de oorzaken en risicofactoren voor een tekort?
Er zijn verschillende factoren die een zinktekort kunnen veroorzaken, maar meestal is dit te wijten aan een onevenwichtige of ongezonde voeding. Overmatige alcoholconsumptie, nicotine, frequente consumptie van fastfood en sterk bewerkte voedingsmiddelen kunnen ook bijdragen tot een zinktekort. Hetzelfde geldt voor bepaalde medicijnen (cortisone en ACE-remmers) en ziekten. Met name chronische darmaandoeningen (zoals de ziekte van Crohn), maar ook diabetes of allergieën kunnen de oorzaak zijn van een zinktekort.
Ook overmatig zweten als gevolg van sport, lichamelijk inspannend werk of frequente sauna bezoeken kan een negatieve invloed hebben op het zinkgehalte van het lichaam. Dit komt doordat zink wordt uitgescheiden door middel van transpiratie.
Maar niet alleen chronisch zieke mensen, sporters en mensen met een fysiek zwaar beroep moeten hun zinkbalans in de gaten houden, ook zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven. De dagelijkse behoefte aan zink neemt immers toe tijdens de zwangerschap en het borstvoeden. Ook vegetariërs en veganisten behoren tot de risicogroepen van een zinktekort, aangezien ze geen dierlijke producten eten en dus zonder veel zinkbronnen werken.
Zelfs bij een hoge consumptie van sojaproducten kunnen veganisten en vegetariërs een zinktekort oplopen. Sojabonen bevatten immers niet alleen zink, maar ook ijzer en koper, wat de opname van zink weer bemoeilijkt.
Onze aanbeveling voor jou
Solgar Zink Picolinaat 22 mg
- 100 St | Tabletten
- € 15,95€ 15,14€ 0,15 / 1 St
Welke voedingsmiddelen zijn rijk aan zink?
Bij een zinktekort is het niet altijd nodig om voedingssupplementen in te nemen. Vaak kan een tekort gecompenseerd of voorkomen worden met een gezond, zinkrijk voedingspatroon.
Zink kan zowel in dierlijke als plantaardige voeding worden aangetroffen. Het kan echter beter opgenomen worden uit dierlijk voedsel dan uit plantaardig. Deze laatste hebben immers vaak een hoog gehalte aan fytinezuur, wat de opname van zink remt, net zoals koffie en thee. De volgende voedingsmiddelen bevatten veel zink:
- Rood vlees (vooral rundvlees)
- Lever (kalfs, varkens, runds)
- Harde en zachte kaas (bijv. Gouda, Edammer)
- Zeevruchten (met name oesters)
- Eieren
- Linzen
- Zonnebloempitten
- Pompoenzaden
- Gierst
- Havervlokken
- Sojabonen
- Noten
- Maïs
- Tarwe
- Volkorenproducten
Wanneer kunnen voedingssupplementen extra ondersteuning bieden?
Zinksupplementen kunnen je lichaam ondersteunen bij een tekort. Zink tabletten kunnen ook nuttig zijn bij de eerste tekenen van een verkoudheid omdat zink het immuunsysteem ondersteunt. Het preventieve effect is echter (nog) niet volledig onderzocht en kan daarom niet aanbevolen worden.
Het is aanbevolen om eerst een arts te raadplegen alvorens zinksupplementen in te nemen. Of het nu gaat over tabletten of capsules, een teveel aan zink kan het lichaam beschadigen.
Welke bijwerkingen heeft zink?
Een overdosis via voedselinname is vrij onwaarschijnlijk, maar bij het innemen van supplementen ligt het heel anders. Wanneer je zinksupplementen te lang of in te grote hoeveelheden inneemt, kan dit negatieve effecten hebben. Te veel zink kan bovendien ook een koper- en ijzertekort veroorzaken, wat op zijn beurt kan leiden tot bloedarmoede.
In een te hoge dosis is zink ook giftig. Daarop reageert het lichaam doorgaans met diarree, braken en misselijkheid. Zinkvergiftiging is gelukkig vrij zeldzaam.
Vanwege deze bijwerkingen zijn zinktabletten en dergelijke slechts geschikt voor tijdelijk gebruik. Langdurige consumptie vereist zeker medisch advies en controle. Bij zwangerschap beslist een gynaecoloog of een supplement geschikt is.
Gepubliceerd op: 23.11.2023
____________________________________________________________________________________________________________________________
Deskundig apothekersadvies

"Onze klanten informeren en hen gezondheidsadvies op maat bieden, dat ligt ons erg nauw aan het hart. Daarom hebben we “Ons advies” in het leven geroepen: een gidspagina met hapklare, wetenschappelijk onderbouwde informatie, onderzocht en samengesteld door ons team van experts."
Als hoofdapotheker is Theresa Holler, samen met haar team van apothekers, verantwoordelijk voor ons advies. Op deze pagina's kan je volop gebruik maken van onze deskundige apothekerskennis om een antwoord te vinden op al jouw gezondheidsvragen. Elk thema is niet alleen voorzien van wetenschappelijke informatie en advies, maar bevat ook heel wat tips en aanbevelingen. Heb je toch nog vragen over je gezondheid? Neem dan zeker contact op met ons.
Theresa Holler, hoofdapotheker bij Farmaline