Diarree - Oorzaken, symptomen en behandeling

Diarree is niet alleen onaangenaam, het kan ook ernstige gevolgen hebben voor je gezondheid of een symptoom zijn van een ernstige ziekte. Feit is dat door het voortdurende vochtverlies je lichaam het enorm te verduren krijgt. Lees hier waar diarree vandaan kan komen en wat je ertegen kan doen.

Als je vaak (meer dan drie keer per dag) vloeibare stoelgang hebt, d.w.z. waterig tot zelfs bloederig of slijmerig, dan heb je last van diarree.  Er kunnen drie soorten worden onderscheiden:

• acute diarree (duurt maximaal twee weken)
• aanhoudende diarree (duurt tussen vier à zes weken)
• chronische diarree (kan langer dan zes weken duren).

Veel mensen hebben ook last van afwisselend diarree en constipatie, waarbij ze op sommige dagen meermaals naar het toilet moeten en dan weer dagenlang helemaal niet. Alleen een arts kan ophelderen of dit een psychische oorzaak heeft of het eerder een ziekte van de dunne of dikke darm is.

Een waterige ontlasting, meer dan drie keer per dag, is het belangrijkste symptoom van diarree. Dit gaat vaak gepaard met een gevoel van ziekte (vermoeidheid, uitputting), maar soms ook met braken of pijn zoals, bijvoorbeeld, buikkrampen en mogelijk zelfs koorts.

Er kunnen verschillende oorzaken zijn voor diarree. Soms zorgt mentale stress (denk bijvoorbeeld aan stress voor een examen) ervoor dat de bewegingen van het maagdarmkanaal extreem versnellen. Zo'n acute diarree gaat vanzelf weer over. Als de oorzaak niet zo duidelijk is, moet eerst het type diarree worden onderscheiden:

Acute diarree:

• bv. gastro-intestinale infecties. Virussen (noro- of rotavirussen) of bacteriën (bv. salmonella) zijn hiervoor verantwoordelijk. Let op: maagdarminfecties zijn zeer besmettelijk!
• Intoleranties (bv. lactose)
• Zoetstoffen kunnen slechts met moeite door de darmen worden verwerkt. Dit kan leiden tot stoornissen (zogenaamde osmotische diarree)
• Antibioticatherapie, omdat antibiotica het gevoelige darmstelsel permanent kan verstoren
• Prikkelbare darmsyndroom
• Voedselvergiftiging (bv. toxinen van ingeslikte bacteriën verhogen de afgifte van vocht - zogenaamde secretoire diarree)

Aanhoudende of chronische diarree:

• Ontstekingsziekten van de darmen, zoals colitis ulcerosa (die vooral de dikke darm treft) of de ziekte van Crohn (in dit geval zijn vooral de dunne en de dikke darm aangetast)
• Glutenintolerantie (coeliakie)

In geval van ernstige diarree die langer dan drie dagen aanhoudt, moet in elk geval een arts worden geraadpleegd. Dit geldt ook voor ernstige vormen van diarree (eventueel met braken), vooral bij kleine kinderen of bejaarden. Zo’n ernstige diarree zorgt er namelijk voor dat het lichaam een extreem grote hoeveelheid vocht verliest en dit kan gevaarlijk zijn.

Een bezoek aan de dokter is ook aangewezen wanneer de getroffen personen hoge koorts hebben, zich zwak voelen of hevig moeten braken. Bloederige of purulente diarree is ook een duidelijk teken dat je een arts moet raadplegen.

De diagnose van de dokter kan verschillend zijn: infectie, prikkelbare darmklachten of ernstige ziekten zoals colitis ulcerosa - alleen een precieze diagnose brengt hier duidelijkheid. Een echografie (sonografie), een colonoscopie of laboratoriumonderzoek kunnen helpen om een duidelijke diagnose te stellen.

Bij chronische of aanhoudende diarree (waarvan de oorzaak is opgehelderd) worden de door de arts voorgeschreven geneesmiddelen gebruikt om, bijvoorbeeld, ontstekingen te bestrijden, maar ook de getroffenen kunnen actie ondernemen:

• Vermijd vezelrijk voedsel (dat geeft een opgeblazen gevoel)
• Eet geen vet voedsel of voedsel dat moeilijk te verteren is
• Vermijd zoetstoffen (ook in dranken)
• Vermijd zoveel mogelijk cafeïnehoudende dranken en alcohol.

Allereerst is het zeer belangrijk dat bij een virale infectie de getroffen persoon zich afzondert zodat niemand anders besmet geraakt. Als er besmettingen met rotavirussen in kleuterscholen of met norovirussen in bejaardentehuizen optreden, moet de volksgezondheidsdienst worden ingelicht. In het geval van een salmonella-infectie moet worden opgehelderd welke levensmiddelen met deze ziektekiemen zijn besmet om zo verdere besmetting te vermijden.

En dan is er nog de kwestie van de behandeling van de diarree zelf. Ernstige diarree doet het lichaam grote hoeveelheden vocht verliezen, met uitdroging tot gevolg. Vooral bij jonge kinderen en bejaarden is dit het grote gevaar en kan het zelfs levensbedreigend zijn.

Meestal hebben mensen die last hebben van diarree geen eetlust. Dit is het lichaam dat aangeeft dat het rust nodig heeft. Maar sommige voedingsmiddelen helpen de darmen om weer op gang te komen:

• Beschuit en witbrood: hebben een licht constiperende werking omdat ze zetmeel bevatten, maar nauwelijks vet.
• Geraspte, ongeschilde appel: de pectine in de schil bindt vocht in de darm en maakt de ontlasting iets dikker.
• Geprakte bananen: bevatten ook pectine en voorzien het lichaam van kalium.
• Gekookte wortelen: ook een bron van pectine.
• Groentebouillon: goed tegen vochtverlies en is tevens ook vetarm.
• Havermout: heeft een kalmerende werking op maag en darmen en heeft een positieve invloed op de darmflora.
• Thee (met een lepeltje suiker), water (of mineraalwater zonder koolzuur).

Geheel ongeschikt voor diarree zijn alcohol, zuivelproducten, koffie of vette voedingsmiddelen.

Geen cola en pretzels meer

Vroeger dacht men dat cola en pretzelstokjes hielpen tegen diarree. Dit is echter niet waar! Cola bevat veel suiker en kan diarree zelfs verergeren. Pretzels doen in het beste geval niets. Cola en pretzelstokjes zijn absoluut ongeschikt voor kinderen.

Acute diarree op reis is bijzonder gemakkelijk te voorkomen:

• Eet alleen gekookt voedsel en schil fruit voor het eten.
• Drink geen kraanwater (zelfs niet om je tanden te poetsen).
• Vermijd ijsblokjes in drankjes.
• Was je handen grondig en vaak (vooral na het toiletbezoek).

Als je voor een gezinslid met diarree zorgt, gelden ook hier de volgende hygiëneregels:

• Was je handen regelmatig.
• Indien mogelijk: geef de zieke zijn eigen kamer en toilet.
• Scheid de handdoeken van de zieke van die van de rest van het gezin en verwissel ze regelmatig.
• Maak het toilet, de badkamer, enz. schoon als de zieke ze gebruikt heeft.

Meestal is zelfs de ergste diarree na een paar dagen weer over. Als de diarree vaker optreedt of langer aanhoudt, is het belangrijk dat een arts de oorzaak achterhaalt. Hoe ongemakkelijk het ook voor je is om over dit onderwerp te praten, je kunt er zeker van zijn: je arts heeft het allemaal al eerder gehoord en hoe eerder je hem/haar raadpleegt, hoe eerder hij/zij je kan helpen.

Gepubliceerd op: 09.10.2023

____________________________________________________________________________________________________________________________